WhatsApp chat
WhatsApp chat
background image

Sivas Şarkışla İlçesinde Tehlikeli Madde Danışmanlık Hizmeti Veren UZMAN TMGD ADR

Şarkışla, Sivas ilinin bir ilçesidir. Henüz, Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi (TMFB) almamış, Faaliyet Belgesi almış ancak TMGD bulundurmayan, araçlarının üretim yılını dikkate almak üzere Taşıt Uygunluk Belgesini çıkarmayan ve taşımanın niteliğine uygun SRC 5’li sürücü çalıştırmayan tüm işletmeler eksiklerini tamamlamalı UZMAN TMGD ADR kurumundan danışmanlık hizmeti almalıdır.
Etimolojisi
Bizans dönemindeki adı "Tenos, Tonus" olan Şarkışla'nın ismi TC Şehir Vekaletine göre 18. yüzyılda 'Şehirkışka' idi. Bu sözcüğün yazılışındaki telaffuz zamanla dönüşerek Şarkışla halini almış ve bu şekilde tescil edilmiştir. Itinerarium Antonini'nin 3. yüzyıla ait Roma İmparatorluğu yol rehberindeki bilgiye göre de en eskilerde 'Malandara', 'Marandara' isimleri mevcuttur[kaynak belirtilmeli].
Tarihçe
Şarkışla İlçesinin milattan önce 3000 yıllarından itibaren bir yerleşim merkezi olduğu bilinmektedir. İlçe merkezine 5 km uzaklıktaki Döllük köyünün ilçe sınırlarına yakın bir yöresinde 1940 yılında bulunan MÖ 2000 yıllarına ait olduğu kabul edilen heykelin varlığı bu tarihi doğrulamaktadır.
Heykel tunçtan yapılmış olup 12 cm. boyundadır. Halen Ankara Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde muhafaza edilmektedir. Sırasıyla Hattiler’in, Hititlerin, Etilerin, Perslerin ve Roma krallığının yönetiminde Tenos olarak kalan Şarkışla 11. yüzyıl başlarında Danişmendler’in, 12. yüzyılın 2. yarısında Anadolu Selçukluları’nın eline geçmiştir.
Selçuklu Devri
Anadolu Selçukluları devrinde 1294 yılında varlığı bilinmektedir. 14. yüzyılın ortalarında Eretna Beyliği'nin daha sonra Kadı Burhaneddin Devleti’nin denetimine girmiştir.
Osmanlı Devri
Anadolu Beyliklerinin yıkılmasından sonra Osmanlı Devleti’nin denetimine giren Şarkışla, Timur’un Anadolu’yu istilası sırasında Yıldırım Beyazıt’in oğlu Ertuğrul Bey tarafından askerlerine talim ve konaklama yeri; ayrıca IV. Murat’ın Iran seferi sırasında da askeri kışla olarak kullanıldığı rivayet edilmektedir. İlçenin ismi Farsçada şehir anlamına gelen şar kelimesi ile kışla kelimesinin birlikte telaffuz edilmesiyle Şehirkışla sözcüğünün anlamı kaybolarak Şarkışla’ya dönüştürülmüştür. İlçe çevresinde yapılan Arkeolojik araştırmalarda Eti, Roma, Selçuklu ve Osmanlı devletlerinin izine rastlanmaktadır. İlçe merkezine 1660 yılında Üsküdarlı Mehmet Ağa tarafından yaptırılan Büyük Camii, 350 m²’lik alan üzerinde çok kubbeli olarak tarihi nitelik taşımaktadır. 1864 tarihinde Belediye Teşkilatına kavuşmuştur. 1879 yılında ilçe olmasıyla coğrafi durumu tespit edilmiş olmaktadır. İlçeye bağlı 4 belde, 93 köy ve 9 mezra mevcuttur.[kaynak belirtilmeli]
Coğrafi konum
Şarkışla İlçesi 36°-37° doğu boylamları(36° 25’E) ile 39°-40° (39° 21’N) kuzey enlemleri arasında kalmakta olup, 1902 km² ilçe alanına ve 9472 hektar ilçe merkezi alanına sahiptir. İlçe alanı ile Sivas ili ilçeleri arasında alan bakımından 7. büyüklükte olan bir ilçedir.
Şarkışla İlçesi, İç Anadolu Bölgesi’nin ortalama yükseltisi en fazla ve engebesi en kuvvetli bölümü olan Yukarı Kızılırmak Bölümü sınırları içerisinde, Sivas ilinin güneybatısında yer almaktadır. İdarî bakımdan Sivas’a bağlı olan Şarkışla’nın, il merkezine olan uzaklığı 81 km kadardır. Yüzölçümü 2250 km² olup, denizden yüksekliği 1180 metredir.
Şarkışla doğusunda Sivas ve Altınyayla, batısında Gemerek, güneyinde Kayseri ve kuzeyinde de Yozgat ve Yıldızeli ilçesi ile sınırlandırılmıştır. Bir depresyon (çökmüş alan) içinde kurulmuş şehrin kuzeyinde, Tecer ve Şama dağları ile güneyinde Hınzır Dağı uzanmaktadır.
Şarkışla ovası
Çöküntü ve jips erimeleri sonucu oluşmuş olan Şarkışla depresyonu, batısındaki Palas ve Gemerek, doğusundaki Hanlı ve Kayadibi ovaları arasında kalan bir havzadır. Şarkışla da, bu depresyon içerisinde yer alır. 65 km² alan kaplayan ova, doğu-batı istikametinde uzanmaktadır.
Şarkışla Ovasını (Gedik Ovası) çevreleyen kısımlarda çok sayıda fay hattı tespit edilmiştir. Bunlardan birincisi; ovanın doğusunda kuzeydoğu-güneybatı yönünde, Maksutlu Köyü kuzeyinden başlayıp Döllük Köyü güneyine kadar uzanır. Hemen güneyinde, bu fayı kesen ve kuzey-güney doğrultusunda uzanan bir fay hattı daha mevcuttur.
Üçüncü bir fay hattı ise, ilçe merkezinin güneyinden başlayıp, batıda Gürçayır’a doğru kuzeydoğu-güneybatı istikametinde ovayı kat eden ve Kanak Çayı Vadisini dikine kesen faydır. Çatalyol ve Elmalı köylerini güneydoğu-kuzeybatı istikametinde kat eden fay; ovanın oluşumunda büyük rol oynamıştır. Şarkışla Ovası’nın batıdan doğuya doğru daralması ve bu alanda eğim kırıklığı nedeniyle birikinti konilerinin oluşması, bu fayın sonucudur.
Şarkışla İlçesi’nin içerisine yerleştiği ova; doğu, kuzey, güney, kuzeybatı ve kuzeydoğu yönlerinde fay hatları ile kuşatılmıştır. Sözü edilen bu faylar, neotektonik dönemde meydana gelen tektonik faaliyetlerin bir sonucudur. Bu faylar, Şarkışla da küçük ölçekli depremlerin olmasına neden olmuşsa da; yüksek dereceli ve hasar veren bir deprem günümüze kadar yaşanmamıştır.
Ortalama 1200 m yükseklikte olan Şarkışla Ovası, doğu-batı istikametinde yaklaşık 20 km, kuzey-güney istikametinde ise 10 km genişliğindedir. Ovanın ortası düz iken, kenarlara doğru etek düzlükleri nedeniyle eğim artar. Eğim, ovada 1° ve daha az bir değere sahipken; ovanın kenar kesimlerinde eğim, yaklaşık 1–5° kadardır.
Şarkışla Ovası’nın bir çöküntü alanı olduğu belirlenmiştir. Ovanın çevresindeki yüksek kısımlarında görülen bazı formasyonlar, Şarkışla Ovası çevresinde yaklaşık 150 m daha aşağı seviyelerde görülmektedir. Bu durum; Şarkışla Ovası’nın, büyük ölçüde tektonik faaliyetler ile meydana gelen çökme sonucunda oluştuğunu kanıtlamakla birlikte, ovanın kuzeybatısında Sağır-Dikili arasındaki düzlüğün oluşmasında jips erimeleri de etkili olmuştur. Bu nedenle ovanın oluşumunda çökme ve jips erimelerinin birlikte etkili olduğu söylenebilir.
Sosyal - Ekonomik Potansiyeli
İlçe nüfusunun % 47,8’i köylerde % 52,2’si ilçe merkezi ve beldelerde yaşamaktadır. Geçim kaynağı önemli ölçüde tarım ve hayvancılık olup, bunun yanında en büyük geçim kaynağı yurt dışı isçiliği ve ticarettir. Şarkışla nüfusuna kayıtlı 137.963 kişiden 51.571'i ilçe merkezinde ikamet etmekte geri kalanı başta yurt dışında olmak üzere çeşitli illerde bulunmaktadır. Köyden şehre göç nedeniyle kenar mahallelerde gecekondulaşma mevcuttur. Konut probleminin çözümüne yönelik olarak Bel-kent Yapı Kooperatifi aracılığıyla 504 Konut inşa edilerek iskâna açılmıştır. Yapılan yeni ve eski Toki binalarıda muvcuttur, Kale Mahallesinde Sivas yolu üzerindedir. Belkentte çeşitli firmaların yapmış olduğu yeni binalar sayesinde yeni yaşam alanları oluşmuştur ilçede.

Şarkışla ilçe merkezinden bir görünüm.
Halkın yaşantısı genel olarak geleneksel Anadolu hayat tarzıdır. İlçe halkından 18.000 kişinin başta Danimarka, Almanya, Hollanda ve Fransa olmak üzere diğer Avrupa ülkelerinde çalışıyor olması büyük sermaye birikimine yol açmıştır. Bu birikimin 40-50 Milyon TL [kaynak belirtilmeli] civarında olduğu tahmin edilmektedir. Bu tasarruf şimdiye kadar istenilen ölçüde yatırıma dönüştürülememiş durumdadır. Bunun sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
Geçmişte yapılan bir takım yatırımların başarıya ulaşmaması ve istismar edilmesi nedeniyle oluşan hayal kırıklığı ve güvensizlik,
Yatırımların yönlendirmesi ve danışmanlığı konusunda kurumsal ve kişisel yetersizlik,
Sermaye sahiplerinin yatırım sektörleri ve alanları konusundaki bilgi eksikliği ve bunun sonucu olarak yöre halkı;
a) En güvenli yatırım olarak düşündüğü konut ve diğer gayri menkul gibi istihdam yaratmayan ve ekonomide katma değer oluşturma özelliği olmayan verimsiz alanlara yönelmiş b)Parasını kısmen spekülatif amaçla fakat büyük ölçüde bankalara mevduat olarak yatırmış, c) Veya başka şehirlerde yatırım yapmaya yönelmiştir.
Mahalleler
Pınarönü
Kandemir
Gültekin
İstiklal
Kale
Esentepe
Kayalıyokuş
Damlaca
Yeni
Yıldırım
Yukarı
Sağır
Camiler
İlçede 16 camii bulunmakta, birkaç camii ise yapım aşamasındadır. Camiler: Hacıimmetli Camii, Fatih Camii, Arafat Camii, Çarşı Camii, Yıldırım Bayezid Camii, Murat Camii, Kale Camii, Ravza Camii , Ulu Camii (1664), Muhsin Yazıcıoğlu Camii ve Külliyesi (yapım aşamasında).
Yemek Kültürü
İlçede değişik kültürlerden insanlar yaşadığından dolayı, yemek kültürü bir hayli zengindir. 93 Harbi sırasında Kars-Erzurum'dan buraya yerleştirilen insanların kendi kültürlerini de beraberinde getirdiklerinden, o kültürlere ait birçok yemek, bütün Şarkışla'da kabul görüp, herkes tarafından yapılmaktadır. Ayni zamanda yerli halkın da, Sivasin diğer bölgelerinden çok değisik olmasa da, kendine has yemekleri bulunmaktadır. Şarkışla'nin başlıca meşhur yemek ve tatlıları:
- Çorbalar:
Arabaşi çorbası
Bulamaşı
Düğürcükaşı
Sulu köfte
Tatar çorbası
Yarmaaşı
Herle
- Yemekler:
Arabaşi
Içli köfte
Madımak
Su böreği
Omaç
Sündürme
Cücük
Dizman mantısı
Bulgur pilavı
Katıklı köfte
Patates böreği
Kaygana
Evelik sarması
Kabak çiçeği dolması
Sirken böreği
Velibah
Yağlama
Guymah
Dal turşusu
Keşkek
Mıhla
Köremez
Deri Kebabı
Mımbar
Mantı çeşitleri
Sini mantısı
Ufak mantı/Bideleme
Haluj/Hambal (Çerkes)
Hingel
Galnış-Cırdıgış (Çeçen)
Üç ibikli mantı
Kızıl mantı
- Tatlılar:
Gavud
Hurma tatlısı
Baklava
Un helvası
Sütlü
Hasıda
Hoşaf
Üzüm çorbası
Ufak tatlısı
Paşa Sarması
Şarkışla'ya bağlı bazı köylerin eski isimleri
Yeni - Eski
Alikören - Alıkviran
Bağlararası - Adıyaman
Başağac - Şağrı
Benlihasan - Hekimkışlası
Beyyurdu - Köylez
Bozkurt - Çeçen Köyü
Büyükyüreğil - Yüreğir-i Kebir
Çamlıca - Kürt Köyü
Canabdal - Alınpınarı
Çanakçı - Osmanlı
Çatalyol - Mergesen
Çiçekliyurt - Çakal
Demirköprü - Kızıldon
Dikili - Çıhsıyan
Emlek Hüyük - Karaüyük
Gaziköy - Gazibağ(bey)
Gücük - Küçük
Gülören - Peyik
Gümüştepe - Yapaltın
Gürçayır - Çayırşeyhi
Hardal - Hatir
Hocabey - Hızırbey
İğdecik - Iğdelüce
Kalecik - Kalaycık
Karacaören - Karacaviran
Karakuz - Gantaros
Kızılcakışla - Savcun
Konakyazı - Kanak
Kömürkaya - Lisanlı
Oluktaş - Pöhrenk
Ortaköy - Ortakışla
Ortatopaç - İskan Topacı
Polatpaşa - Tuzla
Samankaya - Ebesil
Sarıkavak - Savran
Sarıkaya - Kürtaraposman
Sarıtekke - Sarıabdal
Temecik - Tezekçikavaği
Yükselen - İğdiş
Tarihi yapılar
Şarkışla Ulu Camii : Kapısının üstündeki kitabeye göre 1080H. (1669 miladi)yılında yapılmıştır. Üsküdarlı Mehmet Efendi Vakfındadır. 1900 yılında Hacı Hasan Sami Paşa tarafından büyük çapta onarılarak bugünkü şeklini almıştır.
Hardal Köyü Camii : Beden duvarının yarısı, üst örtüsü tamamen yıkılmıştır. Duvarlar kesme taş örtülüdür.
Şarkışla Kalesi : İlçenin ortasında yüksek bir tepedir. Kaleye ait hiçbir iz yoktur. Kaleden çok höyüğe benzemektedir. Bunlardan başka ilçede Radar tepesinde Arap Dede, Küpeli köyünde Küpeli Dede, Çatalyol köyünde Kara Baba, Döllük köyünde Koyun Baba, Abdallı köyünde Abdal Baba yatırları vardır.