Arapgir, Malatya'nın bir ilçesidir. Arapgir'in eski adı Daskuzadır. Daskuza (Arapgir) civarındaki yerleşim birimlerinin en eskilerinden olup, Malatya ili ile yaşıt sayılabilir.Uzman TMGD tehlikeli madde taşıyan yükleyen dolduran üreten firmalara danışmanlık hizmeti vermektedir. Gübre bile tehlikeli maddedir. Yıllık 50 tonun üstünde ziraai ilaç gübre tiner benzin mazot vb gibi tehlikeli madde taşıyan her firma UZMAN ADR TMGD danışmanlık kurumundan danışmanlık hizmeti almalıdır.
Tarih
Arapgir 577 yılında Arap hatem tai tarafından fethedilmiştir.Kaynak Evliya çelebi seyyahatnamesi. Bizans kralligi ile yakin iliski icerisinde bulunmustur. 1070 yilindan sonra Anadolu Selçuklu Devleti idaresine, Selçukluların Moğollar'a Köse Dağı Savaşı'nda yenilmesinden sonra Moğolların, Anadolu Beylikleri'nin kurulmaya başladığı dönemde Karakoyunlar'in eline geçer. 1515 Çaldıran Savası'ndan sonra Osmanlı Devleti'nin egemenliği altına girer.
1518 yılında tutulan ilk Osmanlı Tesnit Tahrir defterinde Diyarbakır eyaletinin 12 sancağı bulunmaktaydı. Bu defterde Arapgir de yer almakta ve 10. sırada bulunmaktaydı. 1927-1928 tarihli Türkiye'de devlet salnamesinde ise Arapgir Malatya'ya bağlı bir kaza olmuştur. İlçenin yüzölçümü 956 km²'dir.
Konum
İlçe, engebeli ve dağlık bir bölgeye sahiptir. Doğu Anadolu Bölgesinin batı kesiminde, Yukarı Fırat Bölümünde, Fırat Vadisinin batı yakasında, Malatya iline 114 km mesafede yer almaktadır. Arapgir'in toprakları doğuda Elâzığ'ın batısında Sivas'ın Divriği, Malatya'nın Arguvan, kuzeyinde Erzincan iliniin Kemaliye, Güneyde Elazığ'ın Baskil ve Keban ilçeleri ile çevrilidir. İlçe merkezinde rakım 1250 metredir. Yüzölçümü 964 km²'dir. 2000 genel nüfus sayımına göre ilçe merkezi 10.180, köylerin nüfusu 6.445 olup, toplam nüfus 17.070'tir. İlçenin Taşdelen olmak üzere 1 bucağı, merkez olmak üzere 1 belediyesiyle 42 köyü ve 49 mezrası vardır
Coğrafya
İlçeyi yüzey şekilleri bakımından üç bölümde incelemek gerekir.
İlçenin batı ve kuzeyindeki dağlık bölüm.
İlçe merkezinin doğusunda kalan bölüm
Güney bölümünü oluşturan orta yükseklikteki az engebeli "Dişterik " yazısı.
Dağlık bölüm
Göldağı: Yüksek, uzun ve devamlı antiklînal duruımlu bir sıradağdır. En yüksek tepesi At Kuyruk Sallamaz zirvesinde 2393 m yi bulur. Arapgir'e doğru birdenbire kesilir. Bu sıradağ diğerleri gibi yayvan ve çok geniş değildir. Arada sert kayalıklar; yer yer derin vadilerle parçalanmıştır. Buna rağmen buralarda arazi çetin değildir. Göldağı ormandan yoksun, ancak, yaylacılığa çok elverişlidir. İlçe merkezinin sulama ve içme suyunun tamamını Göldağı karşılar. Eteklerinden çok sık mesafelerden çıkan kaynak sularla küçük düzlükler, çayır ve meyve bahçelerini oluşturmaktadır. Özellikle vadi boylarınca uzanan yeşilliklerin kavak, çınar, söğüt ve meyve ağaçları ile bunların arasında birkaç dönümden oluşan çok sayıda sebze bahçeleri süsler.
Sarıçiçek Yaylası: Arapgir'in kuzeyinde üstü çok geniş dalgalı buna rağmen kenarları diktir. Bünyesinde mezozoik kalkerleri teşkil eden düzgün bir sırt halinde Eğerli dağını (2275 m.) geçtikten sonra Divriğ'i Arapgir'e bağlayan yola geçit veren (Mamahar gediği)'ne kadar devam eder.
Doğuda kalan bölüm
Sarıçiçek Yaylasından başlayıp doğuya doğru Fırat nehrine kadar uzanan yayın içinde kalan ve Dutluca (Aşutka) ovasınıda içinde bulunduran bölüm yüksekliği 1000 – 1100 m. kadar olan az dalgalı bir arazidir.
Dışterik yazısı
Arguvan ilçesi ile sınır teşkil eden Söğütlü Çayının kuzeyinde içinde Taşdelen Nahiyesi de bulunan orta yükseklikde az engebeli araziye Dişterik Yazısı denir. İlçenin köylerinin çoğu bu bölümde yer alır. Küçük bir ovadır.
İklim
Yıllık Sıcaklık Ortalaması: 11,7 °C
En soğuk ay : Aralık
Sıcaklık Ortalaması; - 2.0 °C
En sıcak ay: Temmuz
Sıcaklık Ortalaması: 25.0 °C
Yağış miktarı (Yıllık) : 563,3 mm
Tarihi eserleri
İlçenin en önemli tarihi eserleri arasında Ulu Camii bulunmaktadır. Bu eserin 14 yüzyıl yapısı olduğu sanılmaktadır. Yine Yeni Camii'nin Akkoyunlular döneminde(1389-1551)yapıldığı söylenmektedir. Cafer Paşa Camii 1694 tarihinde Cafer Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mirliva Ahmet Paşa Camii şimdiki adı ile Çarşı Camiisidir, Mirliva Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Bu camii 17. yüzyıla aittir. Gümrükçü Osman Paşa Camii 1823/1824 tarihinde yapılmıştır. Çobanlı Camii yapım tarihi 1893 olarak bilinmektedir. Ayrıca Molla Eyüp Camii, Osman Paşa Camii ve Çarşı Hamamı ilçede bulunan diğer tarihi eserler arasındadır.
Ayrica ilçede birkac kale kalintisi, eski mezarliklar ve de bir gumus madeni bulunmaktadir.
1915 oncesi Arapgir'de 7 Ermeni kilisesi bulunmakta idi, gunumuze sadece bir tanesi kalinti halinde yetisebilmistir.
Turizm
19. yüzyıl ortalarında eski Arapgir terk edilerek bugünkü yerine taşındığından sanat değeri yüksek birçok tarihi yapı eski Arapgir'de kalmıştır. Bu tarihi eserlerin birçoğu harap haldedir. Eski Arapgir'de Hanikah, Cafer Paşa Camii, Osman Paşa Hamamı, Çarşı Hamamı, Miran Çayı kıyısındaki Harap Pazar harabeleri, Berenge Deresi boyunca uzanan vadi ile Kaynarca gezilecek ve görülecek yerler olarak sayılabilir. Arapgir ilçesine 15 km. uzaklıkta bulunan Onar köyünde Roma döneminden kalma 18 kaya mezarı bulunmaktadır. 28 Nisan 2011 tarihinde bu kaya mezarları 1. derece arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir. Ayrıca köyde 788 yıl önce yapılmış, tarihin bilinen en eski CEMEVİ bulunmaktadır. Günümüzde Meydan köprüsü, Gümrükçü Osman paşa camii[15], Millet hanı ve Çobanlı konağı restarasyon çalışmaları bitirilerek turizme kazandırılmıştır. Yine Arapgir'de bulunan kaya arası kanyonu yer yer dik ve sarp kayalıklardan oluşup 17 bin 847 metre uzunluğundadır. Kanyonun doğa sporlarının, balık ve kara avcılığı, dağcılık, turizm ve yaylacılık faaliyetleri için doğal ortam olduğu gözlemlenir. İlçede 2 yıldızlı 52 kişi kapasiteli turistik otel bulunmaktadır.